اربعین پدیده ای است که از جنبه های مختلفی قابل تحلیل است: جنبه ی اجتماعی، فرهنگی، ی و اقنصادی که در همه ی این موارد جای کارفراوان وجود داد؛ اما بیش و پیش از هر فعالیت، ضرورت دارد صاحبنظران و مراکز دانشگاهی با اتکاء به روش های علمی و منطقی به مطالعه این وجوه مختلف پرداخته و ضمن تبیین کارکردهای مثبت و پتانسیل های موجود آن،تلاش کنند نقاط خطر و آسیب زایی که متوجه این پدیده ی رو به گسترش قرن است شناسایی شود. پدیده ای که اگر چه در امتداد تفکر شیعی،تعزیم شعائر حسینی و متاثر از نیاز جوامع شیعی به یک منجی برای رهایی از ظلم و ستم و تبعیض ، شکل گرفته است ؛ اما شواهد حاکی از اینست که این آیین شیعی در مسیر جهانی شدن قرار گرفته است.
یک هفته مانده به اربعین درفاصله ی ۱۳ الی ۱۹ صفر، گردهمایی در قالب نشست های تخصصی با حضور اساتید، پژوهشگران و صاحبنظران دانشگاهی، با هدف بسترسازی برای آشنایی، تعامل و همکاری علمی میان علاقمندان به پژوهش در حوزه ی اربعین، در نجف و کربلا برگزار شد. در این اجلاس ۵ روزه که – از سلسله برنامه های کمیته فرهنگی آموزشی ستاد اربعین بود- با همکاری دانشگاه های کربلا، مستنصریه، واسط، بغداد، کوفه و اساتید برجسته عراقی و مراکز علمی و پژوهشی کشور از جمله دانشگاه امام صادق ع، دانشگاه صدا و سیما، مجمع بین المللی اساتید مسلمان دانشگاه ها، انجمن علمی حوزه و پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، معاونت بین الملل بعثه رهبری در حج و زیارت و اساتید سایر دانشگاه های کشور برگزار شد. در این همایش بیش از ۵۰ عنوان مقاله تخصصی در محورهای زیر ارائه شد:
فرصت های اربعین از نگاه علوم انسانی و اجتماعی، اربعین و قدس شریف، اربعین و تمدن نوین اسلامی، گفتمان مقاومت، پیام جهانی اربعین، الگوی اربعین در تمدن جهان اسلام، بررسی مسائل جهان اسلام، بررسی نسل چهارم وگام دوم انقلاب، اربعین و فناوری اجتماعی، بررسی ظرفیت های بین المللی اربعین، ظرفیت های ارتباطاتی و رسانه ای اربعین
در نشست علمی فرصت ها و پرسش های پدیده اربعین از علوم انسانی و اجتماعی، مهمترین مضامین مطرح شده در پنل ها شامل این موارد بوده است:
اربعین یک نشانه شناسی نوین در شناخت خداوند و تجلی ولایت معصومان، نقش ن در تمدن سازی اسلامی به تبعیت از الگوی زینب سلام الله علیه، نقص مفاهیم علوم اجتماعی موجود برای تحلیل مناسک اربعین به عنوان مناسکی متعالی تر از سایر مناسک مذهبی و ضرورت استفاده از یک علوم اجتماعی دینی،نا کارآمدی روابط معمول و حاکمیت دولت قلبها در اربعین، تنوع تجربه ی زیارت ایرانی ها و عراقی ها تحت تأثیرتفاوتهای هویتی و فرهنگی، گفتمان های روایی مختلف زائران در معنا بخشی به پیاده روی اربعین تحت تآثیر شرایط فردی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آنها، کاربست تجربه اربعین در جوامع مسلمان معاصر؛ سنتزهایی به سوی تجربه و همبستگی معنوی، الگوی پیاده روی اربعین الگویی، مبتنی بر مشارکت، مدیریت، و خدمت، ابعاد تمدنی عاشورا و اربعین
نگاهی کلی به محورهای ارائه شده نشان دهنده نوعی تک بعدی نگری به پدیده اربعین و توجه صرف به وجه ایجابی آن است. اگر چه پیاده روی زیارتی اربعین در شکل تازه و نوظهورش و با گسترش روز افزون در میان کشورهای مختلف جهان، پدیده ای شگرف و فرصتی بی نظیر برای شیعیان، مسلمانان و پیروان ادیان مختلف در جهت وحدت و حق طلبی است اما این واقعیت نباید باعث غفلت و عدم توجه به آسیب شناسی آن شود.
این نوع گردهمایی ها فرصتی مغتنم برای شکل گیری حلقه های علمی و فرهنگی- از نقاط مختلف به ویژه دو کشور ایران و عراق- حول محورپدیده ی پیاده روی اربعین است. چرا که در بازه ی زمانی اربعین، از بین زائرین قطعا افرادی از فعالان فرهنگی، اقتصادی و ی کشورهای مختلف هم برای شرکت در آیین پیاده روی و زیارت به عراق می آیند و از نزدیک با شرایط عراق و نیز زائرین کشورهای مختلف آشنا می شوند و این نقطه شروع تعامل و ارتباط میان ملتهای مختلف منطقه است. کمااینکه در چند سال اخیر شاهد شکل گیری هسته هایی از این نوع تعاملات بوده ایم.
علاوه بر این، می توان از متفکرین و شخصیتهای مطرح و تأثیر گذار اهل سنت نیز برای شرکت درچنین اجلاسهایی دعوت کرد وآنها را تشویق به همراهی نمود با این توجیه که چنین حرکتی، اختصاص به شیعیان ندارد و در نهایت همبستگی ملتهای مسلمان برای مقابله و رهایی از شرایط تحمیلی و ظالمانه ی موجود و برخورداری از زندگی همراه با آسایش و امنیت و رفاه را به دنبال خواهد داشت.
البته شرط لازم برای دستیابی به خروجی واقعی و راهگشا از تشکیل چنین اجتماعاتی، مبنا قراردادن اصول و روشهای علمی، آزاد اندیشی و احترام به دیدگاههای مختلف و در عین حال پرهیز از سویافتگی نظری و حرکت بر خطوط از پیش تعیین شده و تفکرات قالبی است؛ امری که بنظر می رسد بسیاری از واقعیتهای عینی را از پیش چشم ما دور می کند. با رعایت چنین اصولی بدون شک در سالهای آینده شاهد حضور تعداد بیشتری از صاحبنظران و چهره های دانشگاهی در چنین گردهمایی هایی خواهیم بود که به تبع آن امکان طرح دیدگاههای متنوع و به چالش کشیده شدن آراء مختلف و مخالف هم میسر خواهد بود؛ فضایی که می توان امید داشت درنهایت زوایای پنهان این پدیده ی با عظمت را برای ما به طور کامل تری آشکار نماید.
https://matn.center/https-matn-center-p2137/
نگاهی به اجلاس بین المللی اربعین در نجف و کربلاء؛ ایده ای قابل تقدیر اما نیازمند بازنگری
مصاحبه با ایکنا(در مورد کتاب در جستجوی الگوی سبک زندگی از سیره رضوی)
اربعین ,های ,ی ,پدیده ,اجتماعی، ,ها ,اربعین و ,اربعین در ,پیاده روی ,بین المللی ,کشورهای مختلف ,جهان اسلام، بررسی
درباره این سایت